Αγωγή Σταδιοδρομίας
Για να αντιμετωπίσουν οι έφηβοι το μέλλον τους, χρειάζεται να κάνουν προσωπικά σχέδια που θα πρέπει να συνδέονται άμεσα με τις κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις της ζωής. Αυτό σημαίνει ότι οι νέοι είναι απαραίτητο να αντιλαμβάνονται τους παράγοντες που διαμορφώνουν τη νέα, πολύπλοκη εργασιακή πραγματικότητα, ώστε να είναι ικανοί να προσδιορίσουν την επαγγελματική τους πορεία και να διαχειριστούν τα συναισθήματα αβεβαιότητας που προκαλεί η μεταβαλλόμενη δομή της εργασίας.
Ο σχεδιασμός της σταδιοδρομίας συγκροτείται πλέον από την απόκτηση μαθησιακών και επαγγελματικών εμπειριών εντός και εκτός του εκπαιδευτικού προγράμματος, καθώς και από τις ατομικές σηματοδοτήσεις μέσα από τη δράση του ατόμου σε πολλαπλά περιβάλλοντα (κοινωνικά και πολιτισμικά). Αυτό σημαίνει ότι οι έφηβοι χρειάζεται να αποδεχτούν την ιδέα ότι πλέον ξεφεύγουμε από μια γραμμική σταδιοδρομία και χρειάζεται να γίνουν εκείνοι οι διαχειριστές της σταδιοδρομίας τους. Ταυτόχρονα, προβάλλουν το ερώτημα: «Τι πρόκειται να κάνω στη ζωή μου;» και προβληματίζονται σχετικά με το τι έχει μεγαλύτερη αξία γι' αυτούς. Έτσι, αναγκάζονται να δώσουν απάντηση σ' ένα ερώτημα σχεδιασμού ζωής που αναδεικνύει ηθικά ζητήματα και επιλογές, ενώ προσδιορίζει αυτό που κάνει μια ζωή πραγματικά αξιόλογη (π. χ. αυτοπραγμάτωση, κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα και σεβασμός, φροντίδα για τους άλλους, κ.α.).
Με βάση τις απόψεις αυτές, οι έφηβοι χρειάζεται να προετοιμαστούν για να αντιμετωπίσουν με «ανοιχτό μυαλό» τη σχέση τους με τα επαγγέλματα και την εργασία γενικότερα, να ενδυναμώσουν την ικανότητά τους να χρησιμοποιούν κάθε εμπειρία τους ως μεταβιβάσιμη ικανότητα και να καθοδηγηθούν προκειμένου να μπορέσουν να αναζητήσουν έναν εργασιακό τρόπο ζωής πολύ διαφορετικό από το παραδοσιακό πρότυπο. Με άλλα λόγια, το άτομο να αναρωτηθεί «είναι αυτή η σταδιοδρομία σωστή για μένα;» και όχι «τι να σχεδιάσω ως σταδιοδρομία;», ώστε η «αντικειμενικά καλύτερη» επιλογή να είναι ταυτόχρονα υποκειμενικά επιθυμητή και πρακτικά υλοποιήσιμη. Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι έφηβοι χρειάζεται να διαχειριστούν τους σύνθετους περιορισμούς που ενέχει η λήψη επαγγελματικών αποφάσεων και αναδεικνύει ταυτόχρονα, το προσωπικό, εργασιακό, κοινωνικό και οικογενειακό πλαίσιο.
Στους θεματικούς άξονες προγραμμάτων αγωγής σταδιοδρομίας εντάσσονται:
(α) η προσωπική ανάπτυξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων ζωής, π.χ. προγράμματα για διαχείριση χρόνου, ενίσχυση αυτοεκτίμησης, οργάνωση προσωπικού φακέλου για μελλοντική χρήση σε σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, τρόποι αναζήτησης απασχόλησης, καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας, αξιοποίηση πηγών πληροφόρησης, κλπ.
(β) η πληροφόρηση για εκπαίδευση και κατάρτιση, π.χ. δυνατότητες και επιλογές στο σύστημα εκπαίδευσης, εκπαιδευτικές επιλογές μετά το γυμνάσιο ή/και το λύκειο, εκπαιδευτικά συστήματα στο εξωτερικό, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, κινητικότητα σπουδαστών, δια βίου μάθηση, κλπ.
(γ) ο κόσμος της εργασίας, π.χ. περιγραφές επαγγελμάτων, προοπτικές επαγγελμάτων, σύγχρονα επαγγέλματα, επιχειρηματικότητα, δομή και οργάνωση επιχειρήσεων, πράσινη οικονομία, ευέλικτες μορφές απασχόλησης, αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων, επαγγελματική κινητικότητα, κλπ.
Δέσπω Κυρμίτση, BSc, MA
Σύμβουλος Σταδιοδρομίας και Επαγγελματικού Προσανατολισμού