Επαγγελματική Συμβουλευτική και Διαχείριση Σταδιοδρομίας

Επαγγελματική Συμβουλευτική και Διαχείριση Σταδιοδρομίας

Η προετοιμασία για τη μελλοντική επαγγελματική ζωή θεωρείται ένα από τα βα­σικότερα αναπτυξιακά επιτεύγματα της εφηβείας και στις περισσότερες κοινωνίες του δυτικού κόσμου έχει αναγνωριστεί η σημασία της υποστήριξης των εφήβων στη διαδικασία της προετοιμασίας για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Η επαγγελματική τους προετοιμασία περιλαμβάνει την ανάπτυξη της κα­τανόησης του εαυτού τους, των ταλέντων, των ικανοτήτων, των ενδιαφερόντων, των πλε­ονεκτημάτων και μειονεκτημάτων, των πόρων και των περιορισμών που μπορεί να έχει μια επαγγελματική επιλογή. Ξεχωριστή σημασία στην επαγγελματική προετοι­μασία και ανάπτυξη των εφήβων έχει η επαγγελματική προσαρμοστικότητα, η οποία θεωρείται ως η ετοιμότητα του ατόμου να ανταποκριθεί σε όλους τους προ­βλέψιμους αναπτυξιακούς στόχους που αφορούν την προετοιμασία και συμμετοχή του σε εργασιακούς ρόλους, αλλά και να αντιμετωπίσει όλες τις απρόβλεπτες προ­σαρμογές που ενδεχομένως θα απαιτηθούν από τις αλλαγές στις εργασιακές συν­θήκες και την αγορά εργασίας. Με άλλα λόγια, η επαγγελματική προσαρμοστικότητα περιγράφει τη συνειδητή και συνεχή εξερεύνηση τόσο του εαυτού όσο και του περιβάλλοντος, με απώτερο στόχο την επίτευξη συνέργειας μεταξύ του ατόμου, της ταυτότητάς του και του επαγγελματικού περιβάλλοντος. 

Αναμφισβήτητα, επειδή η προσαρμοστικότητα είναι στενά συνδεδεμένη με την ανάπτυξη ταυτότητας, η προθυμία των εφήβων να εμπλακούν σε μια σύνθετη ανά­πτυξη σταδιοδρομίας, αντί να αναζητούν τη σταθερότητα, μπορεί να διαφέρει. Για το λόγο αυτό, η ετοιμότητα προσαρμογής στις μεταβάσεις επηρεάζεται από την καλλιέργεια και ανάπτυξη ορισμένων κατάλληλων δεξιοτήτων, γνώσεων και στά­σεων, οι οποίες βοηθούν το άτομο να επιτύχει με περισσότερο αποτελεσματικό τρό­πο το ζήτημα της μετάβασης από το σχολείο στην εργασία και να κατανοήσει πώς θα σχεδιάσει τη σταδιοδρομία του σε σχέση με την κοινωνική πολυπλοκότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με την επαρκή ανάπτυξη των παρακάτω πτυχών της συμπεριφοράς: προσωπικός έλεγχος, περιέργεια, δέσμευση, εμπιστοσύνη και ενδιαφέρον. 

Για παράδειγμα, ο προσωπικός έλεγχος υπογραμμίζει την ανάγκη του εφήβου να ασκεί ο ίδιος κάποια επιρροή στη διαμόρφωση των επαγγελματικών ζητημάτων που τον αφορούν. Η περιέργεια υποστηρίζει επίσης την ανάπτυξη της αυτονομίας μέσα από τη διεύρυνση εναλλακτικών προτύπων σταδιοδρομίας επιτρέποντας στο νέο άτομο να διερευνήσει ευκαιρίες και δυνατότητες για τον εαυτό του. Σε ένα επό­μενο βήμα, η δέσμευση ενθαρρύνει τον πειραματισμό με νέες δραστηριότητες και σχέδια δράσης, αντί να επικεντρώνεται το ενδιαφέρον του ατόμου σε μια συγκεκριμένη επαγγελματική επιλογή παραβλέποντας έτσι, άλλες δυνατότητες που έχει. Τέλος, η εμπιστοσύνη του εφήβου στον εαυτό του και στις ικανότητές του να επι­τύχει ό,τι είναι αναγκαίο για την επίτευξη του επαγγελματικού του στόχου έχει άμεσο αντίκτυπο στην ανάπτυξη της ικανότητας για αυτόνομη δράση, όπως επίσης και στην ενεργοποίηση για τη διαμόρφωση μιας θετικής και αισιόδοξης συμπερι­φοράς για το μέλλον. 

Στο εκπαιδευτικό σύστημα οι στόχοι της επαγγελματικής προετοιμα­σίας και μετάβασης των μαθητών επικεντρώνονται κυρίως στην ακαδημαϊκή επί­δοση. Αν και αυτό, θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό, δεν είναι αρκετό για την επίτευ­ξη προσαρμογής στις μεταβάσεις που θα αντιμετωπίσουν οι νέοι στην προσωπική, κοινωνική, εκπαιδευτική και επαγγελματική τους πορεία. Εδώ υπεισέρχονται οι υπηρεσίες του Συμβούλου Επαγγελματικού Προσανατολισμού, ο οποίος χρειάζεται να στρέψει την προσοχή του στην ανάπτυξη και εξέλιξη της επαγγελματικής προσαρμοστικότητας προκειμένου να βοηθήσει τους εφήβους να γίνουν περισσότερο αυτόνομοι και να αποκτήσουν πε­ρισσότερο έλεγχο πάνω στη ζωή τους. 

Και, παρόλο που τα συστήματα διάδοσης της πληροφορίας καθιστούν το άτομο πιο ενεργό στη λήψη της πληροφόρησης και καλλιεργούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη συμμετοχή σε κοινότητα μάθησης δεν πρέπει να υποκαθιστούν το ρόλο του συμβούλου και τη λειτουργία της συμβουλευτικής διαδικασίας. Οι έφηβοι χρειάζεται να οικειοποιηθούν τη γνώση που λαμβάνουν και να εξωτερικεύσουν τον εσωτερικό τους κόσμο, προκειμένου να κατανοήσουν τις καταστάσεις του παρό­ντος, και να αναπτύξουν επαγγελματική ανθεκτικότητα, για να επιβιώσουν στις αλ­λαγές.

Δέσπω Κυρμίτση, BSc, MA

Σύμβουλος Σταδιοδρομίας και Επαγγελματικού Προσανατολισμού