Οι γονείς χωρίζουν

 Οι γονείς χωρίζουν 

Το διαζύγιο δεν είναι καθόλου εύκολη απόφαση ή/και υπόθεση. Η οικογένεια κλονίζεται και καλείται ουσιαστικά να αναδιοργανωθεί μέσα από τα συντρίμμια του γάμου που διαλύθηκε. Οι πολλές και απότομες αλλαγές προκαλούν χάος στους γονείς και ακόμη περισσότερο στα παιδιά.

Ένα από τα πρώτα θέματα που έχουν να διαχειριστούν οι γονείς είναι η ανακοίνωση του χωρισμού στα παιδιά. Για πολλούς ακούγεται τρομακτικό να καθίσουν με τα παιδιά τους και να τους ανακοινώσουν τη νέα κατάσταση. Η διαδικασία αυτή γίνεται δυσκολότερη, όταν ο ένας εκ των δύο γονέων δε δέχεται την απόφαση του χωρισμού. 

Παρόλα αυτά, πριν ανακοινωθεί οποιαδήποτε απόφαση στα παιδιά, οι γονείς θα πρέπει να έχουν διευθετήσει τα δεδομένα της νέας κατάστασης. Δηλαδή, θα πρέπει να έχουν αποφασίσει ποιος θα μείνει στην οικογενειακή στέγη. Επίσης, ο γονιός που θα αποχωρήσει θα πρέπει να έχει βρει το νέο του χώρο. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να έχουν συμφωνήσει πώς θα γίνεται η επικοινωνία του γονέα που θα φύγει με τα παιδιά. Με τον τρόπο αυτό, οι γονείο θα είναι σε θέση να εξασφαλίσουν στα παιδιά τη σιγουριά πως ο γονιός που φεύγει δεν τα εγκαταλείπει αλλά συνεχίζει να νοιάζεται γι' αυτά και ότι η ρουτίνα τους πλέον αλλάζει.

Η ανακοίνωση του διαζυγίου είναι καλό να γίνει 15-20 μέρες πριν ο γονιός αποχωρήσει από το σπίτι. Όσο δύσκολο κι αν είναι - φαίνεται, στην ανακοίνωση θα πρέπει να βρίσκονται και οι δύο γονείς οι οποίοι, σε γλώσσα που είναι κατανοητή στα παιδιά, θα τους εξηγήσουν ότι αποφάσισαν από κοινού να χωρίσουν. Ακόμη κι όταν δεν είναι κοινή απόφαση, στα παιδιά πρέπει να παρουσιαστεί ως κοινή απόφαση.  Επιπλέον, στην ανακοίνωση οι γονείς θα πρέπει να τονίσουν στα παιδιά πως τα ίδια δεν έχουν καμιά ευθύνη για το χωρισμό αλλά και ότι και οι δύο γονείς συνεχίζουν να τα αγαπούν και θα συνεχίσουν να συνεργάζονται ως γονείς για οτιδήποτε χρειαστούν. 

Λόγω του ότι η ανακοίνωση φέρει μια τελεσίδικη ρήξη στο οικογενειακό σύστημα, οι γονείς είναι καλό να είναι προετοιμασμένοι εάν τα παιδιά τους εναντιωθούν και ξεσπάσουν. Έτσι, οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουν την επικοινωνία με τα παιδιά και να τα βοηθήσουν να εκφράσουν οποιαδήποτε συναισθήματα νιώθουν. Παράλληλα, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να απαντήσουν σε ερωτήσεις που αφορούν τη νέα πλέον κατάσταση ενώ ποτέ τα παιδιά δεν πρέπει να ενημερώνονται για την αιτία του χωρισμού. 

Επίσης, ο πληγωμένος γονιός θα πρέπει να λάβει υποστήριξη ούτως ώστε να έχει την ανθεκτικότητα που χρειάζεται για να είναι κοντά στα παιδιά του χωρίς να προσπαθεί να συμμαχήσει μαζί τους εναντίον του γονιού που αποφάσισε για το διαζύγιο. Οι γονείς πολλές φορές κάνουν το λάθος να πιστεύουν ότι τα δικά τους άσχημα συναισθήματα είναι τα ίδια με των παιδιών και τα μοιράζονται σε μια προσπάθεια να τους κατανοήσουν τα παιδιά. Μια τέτοια συμπεριφορά είναι πιθανόν να  φέρει τα παιδιά σε μια διαδικασία ταύτισης του εαυτού τους με το γονιό τους, με σκοπό να δώσουν ανακούφιση στο γονιό που δυσκολεύεται. Παίρνοντας το παιδί το ρόλο του προστάτη του γονιού του, αυτόματα αλλάζει το κύρος και η σχέση με το γονιό που έφυγε αλλά μακροπρόθεσμα δυσκολεύει και το ίδιο το παιδί στο να φτιάξει τη δική του ταυτότητα, να εκφράζει τα συναισθήματά του αλλά και να δημιουργήσει σχέσεις. 

Οι γονείς θα πρέπει να λάβουν έναν ενεργητικό ρόλο στο χωρισμό τους. Είναι καλό να θυμούνται το τελικό μήνυμα που επιθυμούν οι ίδιοι να μεταδώσουν στα παιδιά τους μέσα από τη δύσκολη κατάσταση που περνούν.  Έτσι, θα μπορούν να δίνουν ευκολότερα απαντήσεις.   

'Ένας χωρισμός  δεν είναι ποτέ εύκολος. Αντίθετα, είναι μια διαδικασία επώδυνη για όλους. Είναι σημαντικό ένας γονιός να μπορεί να ζητά βοήθεια σε μια τέτοια κατάσταση με σκοπό να χειριστεί τα δικά του συναισθήματα αλλά και να μπορεί να στέκεται δίπλα στα παιδιά του, τα οποία χάνουν την έννοια και την ασφάλεια του «ανήκειν» και ζουν σε στάδια απώλειας. 

Κατερίνα Μιχαήλ

Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Συμβουλευτική Ζευγαριών, Συμβουλευτική Γονέων, Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Εφήβων, EFTA / ECP

Συνεργάτης Κέντρου Οικογενειακής Θεραπείας Συστημικού Ινστιτούτο Κύπρου